16-დან 31-ოტომბრამდე თბილისში “თანამედროვე მუსიკის საღამოები” იმართება. პროექტის ფარგლებში 19 ოქტომბერს გოეთეს სახელობის ინსტიტუტში შეკრებილი საზოგადოება XX საუკუნის ცნობილი კომპოზიტორის, კარლჰაინც შტოკჰაუზენის შემოქმედებას გაეცნო.
...სცენაზე ევას დიდი ქანდაკება დგას. ეს საოპერო ციკლის, “ნათელის” ერთერთი ნაწილია – “ორშაბათი” (ციკლი კვირის შვიდ დღეს მოიცავს და ალეგორიულად სამყაროს შექმნას გამოხატავს). ევა-სიმბოლურად სიცოცხლის საწყისია. მისი სხეულიდან გამოდიან (იბადებიან) მუსიკოსები და ქანდაკებაზე მიდგმულ კიბეზე მოძრაობენ...
ეს ზემოთქმული დოკუმენტური ფილმის სახით აჩვენეს გოეთეს ინსტიტუტში.
შტოკჰაუზენმა, ერთი მხრივ, უმნიშვნელოვანესი გარდატეხა მოახდინა კლასიკური მუსიკის განვითარებაში, გამოიყენა რა პირველმა ელექტრონული ჟღერადობა, მუსიკის თეორიაში შემოიტანა საკუთარი ჰიპოთეზები და აკუსტიკურ ინსტრუმენტებს (ძირითადად ფორტეპიანოს) ახალი ჟღერადობა შესძინა. მეორე მხრივ კი, მასზე, როგორც ექსპერიმენტატორ კომპოზიტორზე, კრიტიკოსთა ნაწილს საკმაოდ სკეპტიკური დამოკიდებულება აქვს.
საღამოს მეორე ნაწილი სწორედ შტოკჰაუზენის საფორტეპიანო შემოქმედებას დაეთმო. პიანისტმა ნინო ჟვანიამ, რომელიც თავად იცნობდა კომპოზიტორს და ისმენდა მისი ლექციების კურსს, კონცერტის დაწყებამდე მსმენელს რამდენიმე ძირითადი მომენტი გააცნო შტოკჰაუზენის შემოქმედებიდან.
პიანისტმა კომპოზიტორის "კლავირშტუკების" ციკლიდან 2 ნაწარმოები შეასრულა. აღსანიშნავია, რომ შტოკჰაუზენი, რომელიც ბგერითი გამოსახვის ახალ ფორმებს ეძებდა, სპეციფიკური სანოტო ჩანაწერებს აკეთებდა და მის “სწორად” წაკითხვას შესაბამისი მომზადება სჭირდება.
ნაწარმოებებს შორის ჟღერდა შტოკჰაუზენის ელექტრონული კომპოზიცია “ყრმების სიმღერა”, რომლის საფუძველს წარმოადგენს ადამიანის ხმების იმიტაცია ელექტრონული საშუალებებით. კომპოზიციაში ალაგ-ალაგ “გამღერებულია” სიტყვები ან ცალკეული მარცვლები ბავშვთა გალობიდან. ამას ემატება მეორე მნიშვნელოვანი ელემენტი – სივრცის ეფექტი. ბგერების და მათი ექოს მოძრაობა სივრცეში აღიქმება მუსიკის ახალ განზომილებად. რაც სტერეო ეფექტის საშუალებით მიიღწევა (ამ ეფექტს ოთახის ოთხივე კუთხეში დამონტაჟებული დინამიკები ქმნიდა). ფირზე ჩაწერილი ბგერის მოძრაობის მიმართულების ცვლა, მისი “ხეტიალი” განსაკუთრებულ აკუსტიკური გამოცოცხლების მიზანს ემსახურება.
სივრცის, როგორც ახალი მუსიკალური განზომილების მთლიანად ათვისება, შტოკჰაუზენის ერთერთი ნოვაციაა. როგორც თავად ამბობდა: “საბოლოო ჯამში მე ყველაფერი მინდა. დიახ, სწორედ ამაში მდგომარეობს ღვთის შეცნობა.”
Posts
6 comments:
me Dzaan momewona...
Keep on stockhausen-ing :P :)))
N.G.
sxva koments arc velodit :D
zalian kai statiaa:)
ert-erti defisit icereba:P
"bgerebis da mati eqos mozraoba sivrceshi agiqmeba musikis axal ganzomilebad"-es mgoni cota chaxlartulia.:)
ana dabrundashvili
ana, erterti defisiT ar iwereba. ufro sworad, dges orive shemtxveva dashvebulia, magram me udefiso variants vemxrobi, tu ratom - ganvixilot shemdeg leqciaze :D
winadadeba martivi araa :) magram chaxlartulze ver dagetanxmebi. roca musikaze wer (tanac am kompozitoris musikaze) azris gadmosacemad mxolod erti qvemdebare da shemasmeneli ar kmara :)
avtori
ert-ertis shesaxeb namdvilad ar vicodi, ukan mimaqvs chemi senishvna.:)
im frazas rac sheexeba, me piradad orjer gadavikitxe azri rom gamego, tumca seizleba chemi problemaa eg:)
kide erti-ori adgili iyo egeti. nugar chavugrmavdebit, statias namdvilad ar afuchebs:)
ana dabrundashvili
"ertertis" martlwera, rogorc ertert postshi chans, erterti yvelaze sakamato sakitxia chvens dgevandel yofashi da me erterti rigiti mokvdavi var vinc tvlis, rom "erterti" <- ase iwereba....
konstultaciistvis gaesaubret chveni fakultetis ertert korifes -vaxtang imnaishvils ... :P
Post a Comment